De geschiedenis van tombola
Tombola is de grootste bingosite van Nederland. Waar komt Tombola eigenlijk vandaan en hoe is het begonnen? Meneer Casino zoekt het uit.
Bingosite Tombola is geliefd onder bingoliefhebbers wereldwijd. De oorsprong van het bedrijf ligt in het Verenigd Koninkrijk, maar de bingosite is inmiddels ook actief in Spanje, Italië, Denemarken, Zweden én sinds vorig jaar oktober in Nederland.
Maar wist je dat Tombola ooit begon als kleine familiedrukkerij van bingokaarten? En dat dezelfde familie het bedrijf uitbouwde tot de bingosite die het nu is?
Tombola: online een potje bingo spelen
Bij Tombola draait het vooral om twee dingen: online een potje bingo spelen en gezellig met elkaar kletsen in een van de chatrooms. ‘De hechte community is wat Tombola uniek maakt’, vertelt Andrew Colquhoun, hoofd van de ontwerpafdeling bij Tombola, aan Meneer Casino. ‘Voor spelers voelt Tombola als thuiskomen. In de chatrooms ontstaan vriendschappen en zelfs huwelijken. Je kunt Tombola zien als één grote familie.’
Andrew begon in 1995 als grafisch ontwerper bij drukkerij Edward Thompson – daar ligt de oorsprong van Tombola – en werkt dus al 27 jaar voor het bedrijf. Momenteel schrijft hij een boek over de geschiedenis van Tombola. Hij kwam op dat idee toen Tombola-oprichter Phil Cronin het bedrijf vorig jaar verkocht aan Flutter Entertainment.
Andrew: ‘We wilden Phil een afscheidscadeau geven, maar wat geef je iemand die zojuist zijn bedrijf voor ruim 400 miljoen heeft verkocht? Zo kwamen we op het idee voor het boek over het bedrijf: waar komen we vandaan en wat we hebben gedaan tot nu? Een mooi document voor iedereen die bij Tombola werkt of in de toekomst gaat werken.’
Van een stapeltje bingokaarten naar 150 miljoen stuks wereldwijd
Het verhaal van Tombola gaat terug naar het stadje Sunderland in het Verenigd Koninkrijk, waar het bedrijf nog altijd is gevestigd. Frank Cronin, de vader van Phil, werkt als tiener in de drukkerij van zijn oudoom Edward Thompson.
Nadat Frank een aantal jaar in het leger heeft gediend, koopt hij in 1959 de drukkerij over. In die tijd is het nog maar een klein bedrijf met slechts tien medewerkers.
Op een dag loopt Jeremiah O’Callaghan, de priester van de lokale kerk, de drukkerij binnen. Hij vraagt Frank of hij bingokaarten wil printen voor een fondsenwerving. De kerk moet namelijk flink worden opgeknapt en daar heeft hij geld voor nodig.
Andrew: ‘Frank zag daar meteen een kans en dacht: wat als ik de bingokaarten niet alleen print, maar ook zelf ga maken? Hij zocht uit hoe hij nummercombinaties kon maken en ontwierp zijn eerste bingokaarten.’
Allerlei soorten bingokaarten, ontwikkeld en geprint door Edward Thompson.
Bingo enorm populair in het Verenigd Koninkrijk
De groei van het bedrijf hangt samen met de populariteit van bingo in de jaren zestig. Er is in die periode werkelijk geen stad of dorp waar het spel niet wordt gespeeld. Die bingogekte heeft onder andere te maken met de invoering van de Betting and Gaming Act in 1960. Vanaf dat moment is het winnen van grote geldbedragen in Engeland legaal. Overal verschijnen bingoclubs waar bezoekers voor prijzen een potje bingo kunnen spelen.
Ook staat er in steeds meer huiskamers een televisie. Bioscopen, waarvan je er soms meerdere in één straat had, komen daardoor leeg te staan en maken plaats voor grote bingohallen.
‘Plotseling was er dus een enorme vraag naar bingokaarten’, vertelt Andrew. ‘En Frank kon daar direct op inspelen.’ De winkel in Sunderland wordt uitgebreid en er wordt een grotere drukkerij gebouwd. Frank koopt ook een eigen papierfabriek, zodat hij zijn eigen papier kan maken. ‘Zo was hij van helemaal niemand afhankelijk.’
Andrew herinnert zich Frank als een excentrieke en grappige man. ‘Echt een karakter. Hij was een workaholic en geobsedeerd door squash. Hij wilde werken én sporten. Daarom bouwde hij een squashbaan onder zijn kantoor. Soms vroeg hij: zullen we een potje spelen?’
Zijn concurrenten weet Frank ver voor te blijven. ‘Er waren in die tijd wel een paar andere bedrijven die ook bingokaarten printten, maar Frank was in de UK verreweg de grootste. Je moet je voorstellen: hij was er als eerste bij. En als je er als eerste bij bent, heb je een grote voorsprong op de rest.’
Het is het begin van een succesverhaal: in de jaren die volgen wordt Edward Thompson de grootste leverancier van bingokaarten in de UK en later wereldwijd. In de jaren 70 print het bedrijf jaarlijks zo’n 150 miljoen bingokaarten.
Bingo in de krant: de voorloper op online bingo
In 1986 gaat Phil Cronin, Franks zoon, fulltime in het familiebedrijf aan de slag. Hij is dan net aan de Durham University afgestudeerd Informatica & Elektronica.
Zijn vader Frank heeft een deal gesloten met dagblad The Sun voor een wekelijks bingo in de krant en Phil mag deze samenwerking runnen. Deze stap geeft het bedrijf – toen nog steeds Edward Thompson - een flinke boost en veel landelijke bekendheid.
Hoe speelde je deze bingo? Tussen de bladzijdes van de krant vonden lezers op zondag hun bingokaart die door Andrew en zijn collega’s werden ontworpen en geprint. Vervolgens verschenen elke dag drie of vier getallen in de krant.
Bij een volle kaart won je prijzen, die soms opliepen tot 50.000 pond. Niet verkeerd! Aan het begin van de nieuwe week, op zondag, ontving je weer een nieuwe bingokaart en kon je opnieuw meedingen naar de prijzenpot.
De samenwerking met The Sun is zo succesvol dat het bedrijf ook internationaal voet aan de grond krijgt. Andrew: ‘We werkten voor kranten en tijdschriften in Frankrijk, maar ook in Azië. Voor elk land maakten we speciale bingokaarten. In de UK spelen we vooral Bingo75, maar in sommige landen is Bingo90 juist favoriet.’
In 1994 verlaat Phil Cronin familiebedrijf Edward Thompson en begint een eigen bedrijf: Intermedia Games. Het bedrijf richt zich op het ontwerpen en maken van onder andere bingokaarten, krasloten, software en online games. Hij neemt Andrew en nog een collega mee.
Online bingo en de opkomst van het internet
In de jaren negentig is ook de opkomst van het internet. Als echte pionier ziet Phil ook kansen in deze nieuwe digitale wereld. Wat als we spel- en bingokaarten ook online gaan maken? Voor toen nog ‘kleine’ bedrijven als Amazon en eBay maakt hij een aantal cadeauspellen, maar het internet heeft een moeilijke start en na een paar jaar trekken veel investeerders zich terug.
‘In die tijd was het nog moeilijk om online geld te verdienen en geldschieters raakten daardoor in paniek. Daarom moesten we een nieuw plan bedenken’, legt Andrew uit. En zo geschiedde: in 1999 richt Phil Tombola op.
Phil Cronin begint het bedrijf Tombola
In de beginjaren is Tombola een website waar je gratis kan spelen - met voornamelijk online krasloten - én echte geldprijzen kunt winnen. ‘Ook bedachten we online spellen voor grote bedrijven en mochten die namens hen beheren’, vertelt Andrew.
Team Tombola in de jaren negentig.
Dan komt Phil op het idee om bingo ook online te runnen. Hij klopt opnieuw aan bij The Sun, in het verleden hebben ze immers ook succesvol samengewerkt. The Sun heeft wel oren naar Phils idee en in 2005 wordt de eerste bingosite – SunBingo - gelanceerd. De krant richt zich op de marketing en Phil en zijn collega’s verzorgen alles online.
Na een paar slopende maanden voorbereiding gaat de site open en dan… Gebeurt er vrijwel niets. De eerste weken komen er nauwelijks spelers in de bingorooms. Andrew, collega’s, familie en vrienden besluiten daarom zelf de hele dag te bingoën om de boel op gang te houden. Want een lege bingoroom jaagt échte spelers weg. En dat wil je niet.
Andrew: ‘We wilden eerst zeker weten dat de website technisch goed zou werken en gaven nog niet veel bekendheid aan SunBingo. Daarom speelden wij in het begin tussen de échte spelers. Ik won zelfs een keer per ongeluk de Bingo90 jackpot! Zodra The Sun de site ging promoten, werd het al snel drukker.’
Hoewel SunBingo succesvol is, nemen Phil en The Sun na een paar jaar afscheid van elkaar. ‘Ze kwamen op een punt dat ze het oneens waren over bepaalde keuzes’, legt Andrew uit. ‘Daarom besloot Phil zonder The Sun met online bingo verder te gaan.’ Een risico, maar Phil heeft er met zijn jarenlange ervaring in de bingo-industrie vertrouwen in.
En dat blijkt terecht. Binnen no time is Tombola.co.uk de grootste bingosite in het Verenigd Koninkrijk. Vandaag de dag spelen maandelijks zo’n 400.000 mensen online een potje bingo.
Hoe kwam Phil eigenlijk op de naam Tombola? De naam Tombola komt van ‘to tumble’, het tuimelen van de bingoballen. Maar achter de keuze voor deze bedrijfsnaam zit nog een ander verhaal, weet Andrew. De bingokaarten werden namelijk jarenlang geprint op een verdieping met de naam Tombola in het Edward Thompson-gebouw. ‘De plek waar het allemaal begon. Tombola als bedrijfsnaam was dus een heel logische keuze.’
Naast Bingo90 en Bingo75 nu ook arcade games
Tot zo’n zes jaar geleden richtte Tombola zich op Bingo90 en Bingo75, in plaats van andere populaire online casinospellen zoals blackjack en roulette. Maar inmiddels kun je op de bingosite ook een handjevol arcade games spelen. Dit zijn eenvoudige slots die je speelt op je smartphone of laptop.
Favoriet onder spelers is Kosmos, maar ook online gokkasten als Feniks, Galjoen, Goudkoorts en Bubbel (dat iets wegheeft van een online kraslot) doen het goed. Bijzonder is dat je deze spellen nergens anders kunt spelen: alles wordt door gamedevelopers van Tombola bedacht en gemaakt.
Tombola anno 2022
Momenteel werken er 835 medewerkers bij Tombola en het doel is dat aantal de komende drie jaar te verdubbelen. Hoewel door de jaren heen enorm is gegroeid, voelt het nog steeds als een startup, vindt Andrew. ‘We hebben veel lol en nemen onszelf niet te serieus. Niemand voelt zichzelf beter dan een ander en we respecteren elkaar.’
Vorig jaar, november 2021, verkoopt Phil Cronin zijn bedrijf voor – schrik niet - 402 miljoen aan Flutter Entertainment, het moederbedrijf van onder andere PokerStars, Paddy Power en Betfair. Sinds de verkoop houdt hij zich vooral bezig met zijn foundation en steunt hij goede doelen in Sunderland en omgeving
Is de cultuur binnen Tombola veranderd nadat Phil het bedrijf heeft verkocht? Andrew: ‘Natuurlijk is het anders zonder hem. Phil is een boegbeeld en echte micromanager. Hij hield alles in de gaten. Maar eigenlijk is er niet veel veranderd sinds zijn vertrek. Ik was bang dat het familiegevoel zou verdwijnen, maar dat is er gelukkig nog steeds.’
Tombola legaal in Nederland sinds 2021
Vorig jaar, in oktober 2021, krijgt Tombola een vergunning van de Nederlandse Kansspelautoriteit en voegt de bingosite zich bij de legale online casino’s in Nederland.
Net als in het Vereniging Koninkrijk – waar dagelijks zo’n 10.000 bingospelers tegelijk spelen – heeft Tombola Nederland een chatroom. Tien chatmoderators houden de boel in de gaten, kletsen gezellig mee, geven prijzen weg en strooien in de chat zo nu en dan ‘lucky dust’. Allemaal met één doel: bouwen aan een hechte spelers community die graag terugkomt.
Nieuwe Tombola spellen, evenementen en acties
‘Iedereen Wint’ kun je spelen tijdens speciale events, zoals het WK voetbal in november. Je kiest je favoriete getal en daarmee maak je kans op €1,- tot €5,- Tombola speelgeld. De winst kun je omzetten in 20 spins ter waarde van 50 cent óf 10 bingotickets ter waarde van tien cent.
Ook voor de komende jaren staat er nog genoeg op de Nederlandse agenda. Zo komen er nieuwe bingo spellen en arcade games.
De chatquizzen waarbij je speelgeld en goodies kunt winnen zijn zeer populair, dus daar gaat tombola ook mee door. Alleen maar leuke dingen dus!